Κεντρικές Τράπεζες, κράτος πρόνοιας και δημοκρατία

Περιγραφή:

Η δημιουργία χρήματος και η άσκηση νομισματικής πολιτικής θα πρέπει να οδηγήσει σε ανάκτηση του δημοκρατικού ελέγχου. Σήμερα τα θέματα αυτά παραείναι σημαντικά για να τα πραγματεύονται από αμιγώς τεχνική σκοπιά οι ανεξάρτητες αρχές. Οι ανεξάρτητες διοικητικές αρχές έχουν ήδη βρει τη νομιμοποίησή τους στις δημοκρατίες μας.

Ωστόσο, τα αντίβαρα της ανεξαρτησίας (ευθύνη, διαφάνεια και αντανακλαστικότητα) θα πρέπει να ενι­σχυθούν και να προσαρμοστούν καλύτερα στις σημερινές δραστηριότητες των Κεντρικών Τραπεζών. Ανε­ξαρτησία δεν σημαίνει απουσία διαβούλευσης και συντονισμού με άλλες πολιτικές: αυτό ακριβώς είναι που λησμονήθηκε επί μακρόν. Το να ανακτήσουν οι Κεντρικές Τράπεζες τον προστατευτικό τους ρόλο, και να επαναπροσδιοριστεί η ανεξαρτησία τους, κρίνεται σήμερα ακόμα πιο αναγκαίο, καθώς η πολιτική των Κε­ντρικών Τραπεζών –όπως και άλλων δημοσίων αρχών, έπειτα από τη φιλελεύθερη στροφή που σημειώ­θηκε από τη δεκαετία του ’80 και μετά– ορισμένες φορές απομακρύνθηκε από τις αρχές του κοινωνικού κράτους, με αρνητικές συνέπειες στην οικονομία, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τις ανισότητες.

Όπως ισχύει για κάθε δημοκρατικό θεσμό, το Δίκαιο δεν μπορεί από μόνο του να εγγυηθεί την ουσιαστική νομιμοποίηση της Κεντρικής Τράπεζας. Εκείνη κρίνεται με βάση τις πράξεις της, άρα και με βάση την ικανότητά της να εξασφαλίζει στην κοινωνία προστασία απέναντι στις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές κρίσεις, όπως επίσης και να παρέχει τη δημόσια υπηρεσία του νομίσματος. Μόνο έτσι θα μπορέσει να διατηρήσει τη λαϊκή υποστήριξη, που αποτελεί και την πηγή της εξουσίας της.

***

Ένα συναρπαστικό βιβλίο, που πρέπει οπωσδήποτε να διαβαστεί. Βιβλίο βαθύ και θεμελιώδες.

Τομά Πικετύ

***

Ο Ερίκ Μονέ, απόφοιτος της École normale supérieure της Λυών, διδάκτωρ των Οικονομικών (EHESS και École d’é­conomie de Paris), μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης, είναι σήμερα διευ­θυντής σπουδών στην École des hautes études en sciences sociales, καθηγητής στην École d’économie de Paris και σύμβουλος στην Κεντρική Τράπεζα της Γαλλίας για θέματα που σχετίζονται με το διεθνές νομισματικό σύστημα. Εί­ναι αρχισυντάκτης του περιοδικού La Vie des idées και τακτικός αρθρογράφος του περιοδικού Alternatives économiques.

Το 2022 τιμήθηκε με το βραβείο του καλύτερου νέου Γάλλου οικονομολόγου, που απονέμεται από την εφημερί­δα Le Monde και τον Cercle des économistes.