Περιγραφή:

Λέων Γ΄ & Κωνσταντίνος Ε΄ (Οι Ίσαυροι)

Στα μέσα του 7ου αι. μ.Χ. η Βυζαντινή Αυτοκρατορία πολεμά ξανά για την επιβίωσή της. Ένας άλλος κίνδυνος, ακόμη πιο θανάσιμος από τους Σασσανίδες Πέρσες, αναδύθηκε μέσα από τις ερήμους της Μέσης Ανατολής: Οι Άραβες. Από τον 7ο ως τον 9ο αιώνα μ.Χ., η Βυζαντινή Αυτοκρατορία συγκρούεται αδυσώπητα με το Χαλιφάτο της Βαγδάτης, ενώ παράλληλα προσπαθεί να αποκρούσει τις εισβολές των Βουλγάρων στα Βαλκάνια. Η Α΄ και η Β΄ πολιορκία της Κωνσταντινούπολης (674 μ.Χ. και 717–718 μ.Χ., αντίστοιχα) αποτελούν δύο κοσμοϊστορικής σημασίας γεγονότα σ’ αυτόν τον ανελέητο αγώνα ζωής και θανάτου. Κεντρικό ρόλο σ’ εκείνους τους θυελλώδεις καιρούς έπαιξαν δύο προσωπικότητες που κατέκτησαν επάξια τον χαρακτηρισμό «Αυτοκράτορες – Στρατηγοί»: ο Λέων Γ΄ και ο Κωνσταντίνος Ε΄ της δυναστείας των Ισαύρων. Στον Δ΄ Τόμο της εννιάτομης σειράς «Βυζαντινοί Αυτοκράτορες – Στρατηγοί» του Εκδοτικού Οίκου «Historical Quest» παρουσιάζονται και αναλύονται σε τέσσερα κεφάλαια τα γεγονότα που καλύπτουν μία περίοδο που ξεκινά από τον Κώνστα Β΄ (641 μ.Χ.) και καταλήγει στον Θεόφιλο (842 μ.Χ.). Σ’ αυτό το διάστημα βασίλευσαν αρκετοί αυτοκράτορες, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο επιτυχημένοι, των οποίων η δράση μελετάται επίσης στον παρόντα τόμο. Υπήρξε μία περίοδος αμυντικών πολέμων, στάσεων, εξεγέρσεων κι αναταραχών. Ξεχωρίζουν η Εικονομαχία που διαίρεσε και παραλίγο να διαλύσει την αυτοκρατορία και η Στάση του Θωμά του Σλάβου. Τα δύο τελευταία κεφάλαια επικεντρώνονται στη μελέτη του θεσμού των βυζαντινών «Θεμάτων» και στη συμβολή τους στην άμυνα της αυτοκρατορίας, καθώς και στη σύγκριση μεταξύ του αραβικού και του βυζαντινού πολεμικού ναυτικού.

Ηράκλειος

Στο λυκόφως του 6ου αιώνα μ.Χ. η Βυζαντινή αυτοκρατορία βρίσκεται σε θανάσιμο κίνδυνο: ένας τύραννος στον αυτοκρατορικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης, ο Φωκάς, κυβερνά την αυτοκρατορία με αυταρχικό τρόπο και τη χρήση ωμής βίας, ενώ οι Σασσανίδες Πέρσες και οι Άβαροι απειλούν την ίδια την ύπαρξή της. Εκείνη την κρίσιμη στιγμή θα εμφανιστεί στο προσκήνιο ένας άνδρας που θα δράσει με αποφασιστικότητα, ψυχικό σθένος, εξαίρετη στρατηγική σκέψη και τόλμη: Ο Ηράκλειος. Συστρατεύοντας όλες τις δυνάμεις της αυτοκρατορίας, την Εκκλησία, τον στρατό και τον λαό, θα πολεμήσει για τη σωτηρία της, μέσα από αντίξοες συνθήκες και θα αναδειχθεί θριαμβευτής ενάντια σε κάθε πρόβλεψη, αποκτώντας δίκαια το προσωνύμιο "Μέγας Αλέξανδρος του Βυζαντίου". Όμως ο Ηράκλειος δεν ήταν μόνο ένας εξαιρετικός στρατιωτικός ηγέτης, αλλά επίσης, ένας σπουδαίος μεταρρυθμιστής, ο οποίος εισήγαγε σημαντικές καινοτομίες σε πολλά επίπεδα προετοιμάζοντας την αυτοκρατορία για τη μετάβαση από την Ύστερη Αρχαιότητα στον Μεσαίωνα. Έτσι, στη βυζαντινή Ανατολή το λατινικό στοιχείο έδωσε τη θέση του σταδιακά στο ελληνικό. Ωστόσο, ο Ηράκλειος δεν ευτύχησε να δει τη μακροημέρευση των σημαντικών επιτευγμάτων του. Η «θύελλα» της αραβικής ερήμου σάρωσε τα πάντα στο διάβα της με προεκτάσεις που αγγίζουν το σήμερα. Στον Γ΄ Τόμο της εννιάτομης σειράς "Βυζαντινοί Αυτοκράτορες - Στρατηγοί" του Εκδοτικού Οίκου "Historical Quest" παρουσιάζονται η άνοδος του Ηράκλειου στην εξουσία, τα εσωτερικά προβλήματα και οι εξωτερικές απειλές που κλήθηκε να αντιμετωπίσει, ο ολοκληρωτικός πόλεμος στην Ανατολή και στα βουνά του Καυκάσου, καθώς και η πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Αβάρους. Επίσης, μελετώνται οι σύμμαχοι του Ηράκλειου στη διάρκεια του τιτάνιου αγώνα εναντίον της Σασσανιδικής Περσίας (Γασσανίδες Άραβες, Βέρβεροι, Γεωργιανοί και Αρμένιοι) και οι παντοδύναμοι αντίπαλοι του (Σασσανίδες Πέρσες, Άβαροι και Άραβες).

Ιουστινιανός και Βελισάριος

Το αυτοκρατορικό δίδυμο Ιουστινιανού και Θεοδώρας υπήρξε ένα από τα διάσημα ζεύγη της Παγκόσμιας Ιστορίας. Το πολιτικό όραμά τους άφησαν ένα ανεξίτηλο σημάδι στην εξέλιξη της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ως το πιο ισχυρό χριστιανικό κράτος εκείνης της εποχής με παγκόσμιες προεκτάσεις, του οποίου ο απόηχος φτάνει ως σήμερα. Η αιματηρή Στάση του Νίκα, η ανέγερση της περίλαμπρης εκκλησίας της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, οι πολεμικές συγκρούσεις σε Ανατολή και Δύση είτε για την υπεράσπιση είτε για την επαναφορά της δόξας και των συνόρων της Αυτοκρατορίας στα χρόνια της ακμής της Ρώμης είναι μερικά μόνο από τα κοσμοϊστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν εκείνη την περίοδο. Στο επίκεντρο των γεγονότων αυτών βρέθηκε ένας από τους πιο σπουδαίους στρατιωτικούς ηγέτες του Μεσαίωνα, ο Βελισάριος. Ακούραστος, ευφυής, μαχητικός, εφευρετικός, θα ηγηθεί του αυτοκρατορικού στρατού στις εκστρατείες για την υπεράσπιση των ανατολικών συνόρων από τους θανάσιμους αντίπαλους της Κωνσταντινούπολης, τους Σασσανίδες Πέρσες, καθώς και στις επικές εκστρατείες για την ανακατάληψη της Βόρειας Αφρικής και της Ιταλίας από τους Βάνδαλους και τους Οστρογότθους, αντίστοιχα. Στον Β΄ Τόμο της εννιάτομης σειράς "Βυζαντινοί Αυτοκράτορες - Στρατηγοί" του Εκδοτικού Οίκου "Historical Quest" παρουσιάζονται η πολυκύμαντη σχέση μεταξύ Ιουστινιανού και Βελισάριου, όπως περιγράφει ο Προκόπιος στη διάσημη "Απόκρυφη Ιστορία" του αλλά και άλλες πτυχές της περιόδου εκείνης, όπως οι εκστρατείες του Βελισάριου, η οργάνωση, ο εξοπλισμός και οι τακτικές του στρατού του, οι σύμμαχοι (Γασσανίδες Άραβες, Βέρβεροι, Γεωργιανοί και Αρμένιοι) και οι αντίπαλοι της αυτοκρατορίας (Σασσανίδες Πέρσες, Οστρογότθοι και Βάνδαλοι).

Κωνσταντίνος Α' ο Μέγας

Η άνοδος του Διοκλητιανού στον αυτοκρατορικό θρόνο της Ρώμης υπήρξε ένα κομβικό σημείο στην ιστορία της μακραίωνης αυτοκρατορίας. Για πρώτη φορά τέθηκε ο διαχωρισμός Ανατολής και Δύσης στον ρωμαϊκό κόσμο, μία διάκριση που σε κάποιο βαθμό συνεχίζεται ως σήμερα, έστω κι αν δεν υφίσταται πλέον η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Οι μεταρρυθμίσεις του Διοκλητιανού έθεσαν ένα -προσωρινό- τέλος στην κρίση του 3ου αιώνα μ.Χ. Όμως, η ανάδειξη του Κωνσταντίνου του Α΄ στην εξουσία, μετά από έναν πολυμέτωπο αγώνα, υπήρξε μία τομή, όχι μόνο στη ρωμαϊκή ιστορία, αλλά επίσης στην ιστορία και την εξέλιξη του παγκόσμιου πολιτισμού. Μια σειρά από αλλαγές, με επιστέγασμα την ανάδειξη του χριστιανισμού ως επίσημου θρησκευτικού δόγματος της αυτοκρατορίας και την Κωνσταντινούπολη ως νέο παγκόσμιο οικονομικό και πολιτικό κέντρο, επισφράγισαν τη μετάβαση από την Αρχαιότητα στον Μεσαίωνα και τη δημιουργία ενός νέου κόσμου σε πολιτικό και πολιτισμικό επίπεδο. Στον Α΄ Τόμο της εννιάτομης σειράς "Βυζαντινοί Αυτοκράτορες - Στρατηγοί" του Εκδοτικού Οίκου "Historical Quest" παρουσιάζεται η πολιτική και στρατιωτική δράση του Κωνσταντίνου Α΄ του Μεγάλου, αλλά και άλλες πτυχές της περιόδου εκείνης, όπως η ίδρυση της Κωνσταντινούπολης, οι στρατιωτικές εξελίξεις στην αυτοκρατορία από τον 3ο ως τον 5ο αιώνα μ.Χ., η δομή και ο ρόλος του ρωμαϊκού στρατού της ύστερης περιόδου και οι αντίπαλοι της αυτοκρατορίας (Γερμανικοί λαοί, Γότθοι, Σασσανίδες Πέρσες και Ούννοι).